Jak wskazywaliśmy wcześniej w artykułach publikowanych na naszym blogu, z dniem 1 stycznia 2019 roku w życie weszły nowe zasady mechanizmu poboru przez płatników podatku u źródła – zmiany w tym zakresie odnosiły się zarówno do ustawy PIT, jak i CIT. Z uwagi na okoliczność, że nowe regulacje nakładają na płatników dużą ilość nowych obowiązków, z dniem 1 stycznia 2019 roku w życie weszło rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 2018 roku, odraczające spełnianie nowych obowiązków do dnia 30 czerwca 2019 roku. Krótko przed wypatrywanym z niepokojem dniem 1 lipca 2019 roku Minister Finansów zaskoczył płatników kolejny raz odraczając termin efektywnego stosowania nowych przepisów do dnia 31 grudnia 2019 roku.

Projekt objaśnień podatkowych i zaproszenie do konsultacji

Ostatnie dni były szczególnie intensywne dla płatników, którzy najpierw z niepokojem wypatrywali nadejścia 1 lipca 2019 roku, kiedy nowe zasady poboru podatku u źródła miały rozpocząć swoje efektywne obowiązanie. Kilka dni przed wybiciem godziny zero Minister Finansów opublikował w dniu 19 czerwca 2019 roku projekt objaśnień podatkowych w zakresie poboru podatku u źródła Minister Finansów zaprosił jednocześnie podatników do przesyłania konkretnych uwag do projektu drogą e-mail do dnia 30 czerwca 2019 roku. Płatnicy nie zdążyli jeszcze ochłonąć z konsternacji wynikającej z krótkiego okresu między opublikowaniem projektu wyjaśnień a rozpoczęciem funkcjonowania przepisów w ich pełne wersji, gdy kolejny raz zostali zaskoczeni przez Ministra, który kolejny raz odroczył stosowanie nowych przepisów do dnia 31 grudnia 2019 roku.

Limit 2 milinów złotych

Od dnia 1 stycznia 2020 roku mechanizm poboru podatku od źródła będzie zależeć od przekroczenia przez wypłacaną przez płatnika należność (bądź sumę należności) kwoty 2 000 000 zł na rzecz jednego podatnika. Warto zaznaczyć, że limit ten odnoszony jest do płatności dokonanych w roku podatkowym płatnika. Wypłata powyżej 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika w roku podatkowym płatnika skutkuje po jego stronie obowiązkiem poboru podatku u źródła. Płatnik jest wówczas zobowiązany obliczyć, pobrać i wpłacić podatek z zastosowaniem stawek określonych w ustawie. Obowiązek poboru podatku u źródła został jednocześnie powiązany z prawem wystąpienia o zwrot tego podatku. Prawo wystąpienia o zwrot podatku jest uzależnione od tego, kto poniósł jego ekonomiczny ciężar. Jeżeli ciężar ten leżał po stronie podatnika, wówczas on jest uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o zwrot podatku, natomiast w sytuacji, w której zawarta umowa przewidywała ubruttowienie należności przez płatnika prawo do wystąpienia z wnioskiem o zwrot podatku przysługuje płatnikowi. W projekcie objaśnień wskazano jednak, że nawet w przypadku braku ustaleń umownych dotyczących ubruttowienia należności prawo to może przysługiwać płatnikowi, jednak w złożonym przez niego wniosku o zwrot należy wskazać informacje o przyczynie zapłaty podatku z własnych środków i poniesieniu w związku z tym ciężaru ekonomicznego podatku. Wniosek o zwrot jest rozpatrywany przez organ podatkowy, który poddaje go szczegółowej weryfikacji i decydują o zwrocie podatku najpóźniej w terminie 6 miesięcy od dnia wpływu wniosku o zwrot. Z uwagi na to, że przez tak długi okres uiszczona kwota podatku jest zamrożona i w praktyce oddana do dyspozycji fiskusowi, warto rozważyć jedną z przewidzianych możliwości zastosowania preferencji, dzięki czemu nawet po przekroczeniu limitu po stronie płatnika nie będzie ciążył obowiązek poboru podatku u źródła.

Preferencyjne opodatkowanie podatkiem u źródła

W zakresie preferencyjnego opodatkowania podatkiem u źródła ustawodawca przewidział do wyboru jedną z trzech możliwości: złożenie przez płatnika oświadczenia, możliwość uzyskania przez płatnika lub podatnika opinii o stosowaniu zwolnienia czy skorzystanie z postanowień zawartych w rozporządzeniu. Każda z tych możliwości została również pokrótce scharakteryzowana w projekcie objaśnień podatkowych, jednak należy wskazać, że w tym zakresie objaśnienia nie przynoszą żadnego istotnego novum. Wskazano, że złożenie przez płatnika oświadczenia nie wyklucza możliwości jednoczesnego złożenia przez niego wniosku o opinię o stosowaniu zwolnienia, jak również możliwe jest złożenie wniosku o wydanie opinii o stosowaniu zwolnienia także wówczas, gdy jeszcze nie pobrano podatku. Ta informacja wydaje się być istotna, bowiem z literalnego brzmienia przepisów o opinię o stosowaniu zwolnienia może wystąpić płatnik w sytuacji, w której wpłacił podatek z własnych środków i poniósł ekonomiczny ciężar tego podatku. W doktrynie już wcześniej wskazywano, że warunek ten jest nielogiczny z uwagi na to, że opinia o stosowaniu zwolnienia jest wydawana na przyszłość, a więc trudno wymagać by już na etapie składania wniosku o wydanie opinii płatnik poniósł ekonomiczny ciężar podatku. Literalne brzmienie przepisów wymaga zatem, by wystąpienie z wnioskiem o opinię uzależnić od przynajmniej jednokrotnej zapłaty podatku przez płatnika. Tymczasem zarówno wykładnia funkcjonalna przepisów, jak i projekt objaśnień wskazują, że wystąpienie przez płatnika z wnioskiem o wydanie opinii o stosowaniu zwolnienia jest uzależnione jedynie od funkcjonowania w umowie klauzuli o ubruttowieniu wypłacanej należności. Być może kwestia ta doczeka się jednoznacznego rozstrzygnięcia w finalnej wersji objaśnień podatkowych czy też nowelizacji ustawy.

Dwa standardy należytej staranności dla płatnika

Od 1 stycznia 2019 roku na płatniku dokonującym weryfikacji warunków zastosowania stawki preferencyjnej ciąży obowiązek dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika. Dochowanie należytej staranności obejmuje m.in.  weryfikację otrzymanych dokumentów pod kątem ich zgodności ze stanem faktycznym, weryfikacji rezydencji podatkowej odbiorcy należności, weryfikacji statusu kontrahenta jako podatnika. Minister Finansów wskazał, że dochowanie należytej staranności powinno uwzględniać również powszechnie dostępne informacje, których źródłem może być również prasa branżowa czy doniesienia medialne. Ponadto, przewidziane zostały dwa różne standardy należytej staranności w sytuacji wypłaty należności na rzecz podmiotu powiązanego oraz wypłaty należności na rzecz podmiotu niepowiązanego. Wyższe standardy należytej staranności obowiązują w odniesieniu do podmiotów powiązanych, w przypadku których konieczne będzie przykładowo uzyskiwanie dokumentów grupowych wskazujących na przepływy pieniężne między podmiotami oraz rolę poszczególnych podmiotów jej strukturze. W zakresie wypłat należności między podmiotami niepowiązanymi wymagana jest standardowa należyta staranność, przy czym w projekcie objaśnień wskazano, że w przypadku dokonywania na rzecz podmiotów niepowiązanych wypłat na wyższe kwoty (np. kilkaset tysięcy złotych lub więcej) tym bardziej w przypadku złożenia przez płatnika oświadczenia, płatnik powinien przyjąć wyższy standard należytej staranności. Za dochowanie należytej staranności w przypadku najbardziej istotnych wypłat można uznać przykładowo uzyskanie opinii niezależnego audytora lub doradcy podatkowego w zakresie działalności odbiorcy należności i posiadania przez niego statusu beneficial owner.

Podsumowując

Wnikliwe zapoznanie się oraz stosowanie do projektu objaśnień będzie niezbędne do prawidłowej realizacji ciążących na płatnikach nowych obowiązków w zakresie zasad poboru podatku u źródła. Projekt objaśnień postawił przed płatnikami bardzo wysoką poprzeczkę, w szczególności w zakresie dochowania należytej staranności. Zaskakującym jest wprowadzenie niejako dwóch standardów należytej staranności (wobec podmiotów powiązanych i podmiotów niepowiązanych), jak również wskazanie bardzo szczegółowych działań jakie powinni podjąć oraz dokumentów jakie powinni zgromadzić. W związku z tym zapoznanie się z projektem objaśnień jest szczególnie istotne dla płatników podatku u źródła.  

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.