W najbliższym czasie czeka nas rewolucja w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług bonów oraz voucherów. Zgodnie z dotychczasową praktyką, bony czy też vouchery nie stanowiły towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie obrót nimi nie mieścił się w katalogu czynności opodatkowanych VAT. Opodatkowaniu VAT podlegała dopiero dostawa towarów lub świadczenie usług, do których otrzymania upoważniony był odbiorca takich znaków legitymacyjnych. W rezultacie czynność przekazania bonów czy voucherów nie była dokumentowana fakturą, tylko notą księgową lub innym dokumentem wewnętrznym. Taka sytuacja ulegnie jednak diametralnej zmianie już po 1 stycznia 2019 roku…
Unia Europejska podjęła inicjatywę
Uregulowania dotyczące opodatkowania bonów do 2016 roku nie były przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej, dlatego też każde państwo członkowskie wypracowało własne rozwiązania. Co za tym idzie – regulacje pozostawały niespójne, co w dłuższej perspektywie wywoływało niekorzystne skutki dla rynku wewnętrznego. Taka sytuacja skłoniła organy unijne do pochylenia się nad kwestią bonów, co zaowocowało przyjęciem w dniu 27 czerwca 2016 roku dyrektywy nr 2016/1065 zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do bonów na towary i usługi, potocznie określoną mianem dyrektywy voucherowej. Ustanowienie szczególnych przepisów mających zastosowanie do opodatkowania podatkiem VAT bonów uzasadniono koniecznością zapewnienia jednolitych rozwiązań we wszystkich państwach członkowskich. Dyrektywa voucherowa w ślad za wskazaną w motywach preambuły potrzebą zdefiniowania bonów, określenia ich istotnych cech oraz charakteru uprawnień z nich wynikających reguluje te kwestie poprzez nowelizację dyrektywy 2006/112/WE. Myślą przewodnią zmian jest odmienne ukształtowanie kwestii opodatkowania podatkiem VAT, przy czym nowe zasady dotyczą wyłącznie tych bonów, które można wymienić na towary lub usługi.
Single-purpose voucher – VAT w chwili transferu
Oprócz wprowadzenia szczegółowej definicji bonu, w dyrektywie pojawiły się dwa rodzaje bonów: bony jednego przeznaczenia (SPV – single-purpose voucher) oraz bony różnego przeznaczenia (MPV – multi-purpose voucher). Bon jednego przeznaczenia to bon, w przypadku którego miejsce, rodzaj i wartość towarów lub usług, na które można wymienić bon jak też wysokość podatku VAT z tego tytułu są znane w chwili emisji bonu. Bonem jednego przeznaczenia będzie więc bon uprawniający do otrzymania określonej z góry usługi lub towaru w konkretnym państwie członkowskim. Ponieważ już w chwili emisji bonu jednego przeznaczenia będzie znany przedmiot opodatkowania, stawka podatku VAT, tożsamość dostawcy oraz państwo członkowskie, opodatkowana podatkiem VAT będzie już sama emisja bonu jednego przeznaczenia, a od każdego transferu bonu będzie pobierany podatek VAT. Natomiast faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług w zamian za bon jednego przeznaczania nie będzie uznawane za niezależną transakcję, a w rezultacie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.
Multi-purpose voucher – VAT w chwili skorzystania z bonu
Dyrektywa wskazuje, że przez bon różnego przeznaczenia należy rozumieć bon inny niż bon jednego przeznaczenia. Z bonem różnego przeznaczenia mamy do czynienia w sytuacji, gdy bon uprawnia posiadacza do otrzymania towarów lub usług, jednak ich rodzaj, przedmiot, stawka podatku VAT czy kraj, w którym mają zostać wykorzystane nie są sprecyzowane w momencie emisji bonu. Tym samym w chwili emisji bonu taki bon nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT. Również kolejne transfery takiego bonu, na każdym etapie obrotu, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT. Opodatkowaniu podatkiem VAT będą podlegały jednak usługi pośrednictwa, usługi dystrybucyjne lub promocji dokonywane przez podmioty pośredniczące między emitentem bonu a jego ostatecznym konsumentem. W przypadku bonów różnego przeznaczenia opodatkowane podatkiem VAT będzie bowiem faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę.
Wdrożenie dyrektywy przez Polskę
Państwa członkowskie są zobowiązane przyjąć i wdrożyć przepisy niezbędne do wykonania dyrektywy najpóźniej do dnia 31 grudnia 2018 roku, a obowiązek ich stosowania uaktywnia się z dniem 1 stycznia 2019 roku. Aktualnie na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt z dnia 26 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług wdrażający dyrektywę voucherową.
W projekcie ustawy, w ślad za dyrektywą, pojawiła się definicja bonów oraz rozróżnienie bonów na bony jednego przeznaczenia oraz bony różnego przeznaczenia. Zgodnie z proponowanymi definicjami, za bony nie będą uznawane takie znaki legitymacyjne które nie dają uprawnionemu prawa do otrzymania w zamian towarów i usługą. Nowością jest zdefiniowania w projekcie ustawy emisji bonu (rozumiane jako pierwsze wprowadzenie bonu do obrotu) oraz transferu bonu (rozumiane jako emisję bonu wraz z każdym przekazaniem bonu po jego emisji). Projekt nowelizacji ustawy VAT szczegółowo odwołuje się również do opodatkowania bonów jednego przeznaczenia oraz bonów różnego przeznaczenia.
Opodatkowanie bonów SPV i MPV w projekcie nowelizacji
Mając na uwadze, że bony SPV (jednego przeznaczanie) mają zastosowanie tylko do jednego rodzaju świadczenia skonkretyzowanego w momencie wydania bonu, opodatkowaniu podatkiem VAT będzie podlegała emisja bonu oraz każde jego przekazanie odbywające się po emisji. Natomiast brak wiedzy wystawiającego bon MPV co do jego wykorzystania (m.in. w zakresie określenia jaką stawką podatkową będą podlegały nabyte na jego podstawie towary lub usługi) powoduje, że w momencie emisji bonu nie dochodzi do czynności opodatkowanej VAT. Podatek VAT będzie bowiem pobierany w sytuacji, gdy towary lub usługi zostaną dostarczone bądź wykonane, a więc będzie znany jego konkretny przedmiot i stawka podatku VAT. Wcześniejsze transfery tego bonu nie będą podlegały opodatkowaniu.
Czy ustawodawca nas czymś zaskoczy?
Na dzień dzisiejszy projekt ustawy znajduje się na etapie opiniowania, nie wiadomo zatem w jakim kształcie przepisy te ostatecznie wejdą życie. Zmartwień nie powinny dostarczać za to bilety za transport, bilety wstępu do kin, muzeów czy znaczki podobne – w dyrektywie wskazano bowiem, że w tym zakresie zasady opodatkowania podatkiem VAT nie ulegną zmianie.
Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.
