Dnia 28 listopada 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 2123) wydano ustawę z wprowadzającą znaczące zmiany w przepisach podatkowych. Wówczas zmiany były doniosłe, ale wtedy nie środowisko prawno biznesowe nie wiedziało czym zaskoczy ich (nas) polski ład. 

Wśród wprowadzonych zmian był estoński CIT (art. 28c-28t ustawy o CIT), nadano bezwzględnie status podatnika CIT spółkom komandytowym oraz, wyjątkowo na korzyść, zmieniono warunki dotyczące osób fizycznych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze “na ryczałcie” i na karcie podatkowej. 

Zmiany dotknęły także spółek jawnych.

Warunkowo podatnikami CIT stały się także spółki jawne. Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt. 1a przepisy ustawy o CIT mają zastosowanie także do spółek jawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wspólnikami spółki jawnej nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka jawna nie złoży:

a) przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji, według ustalonego wzoru, o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki, o którym mowa odpowiednio w art. 5 ust. 1 albo o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.2), lub

b) aktualizacji informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników 

– do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki;

Przepisy te wskazują, że podatnikami CIT są spółki jawne, których wspólnikami są osoby prawne i to przy zaistnieniu konkretnej przesłanki – niezłożenia w terminie informacji (formularza CIT-15J) właściwemu naczelnikowi US.

Przepis art. 1 ust. 3 pkt. 1a wskazujący przesłanki, które muszą zostać spełnione by spółka jawna stała się podatnikiem CIT posługuje się spójnikiem “oraz” co oznacza, że przesłanki muszą być spełnione łącznie.

 

To oznacza, że spółka jawna uzyskuje status podatnika CIT tylko wtedy, gdy co najmniej jednym z jej wspólników jest osoba prawna i Spółka ta nie złoży terminie informacji CIT-15J. 

Statusu podatnika CIT nie będzie mieć spółka jawna składająca się z samych osób fizycznych lub spółka jawna, bez względu na status wspólników, która złożyła właściwą informację naczelnikowi urzędu skarbowego. 

Niespełnienie jednej z przesłanek art. 1 ust. 3 pkt. 1a skutkuje tym, że Spółka jawna pozostaje transparentna podatkowo, tj. podatnikami są jej wspólnicy, a nie spółka odrębnie- inaczej ujmując, zostaje po staremu. 

Zgodnie z art. 1 ust. 5 ustawy o CIT spółka jawna posiada status podatnika odpowiednio od pierwszego dnia roku obrotowego, o którym mowa w ust. 3 pkt 1a lit. a, albo od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników, o których mowa w ust. 3 pkt 1a lit. b, do dnia likwidacji spółki lub wykreślenia z właściwego rejestru. 

Przepis ten można rozumieć, że jeżeli spółka jawna stanie się choć raz podatnikiem CIT, zostanie nim na zawsze, tj. do dnia likwidacji lub wykreślenia z rejestru KRS. 

Moim zdaniem brzmienie tego przepisu jest nie tylko wysoce niekorzystne dla podatników, ale stoi w sprzeczności z kumulatywnymi przesłankami z art. 1 ust. 3 pkt. 1a. 

Przepis mówiący o “dożywotności” spółek jawnych jako podatników CIT stoi także w sprzeczności do uzasadnienia do ustawy, która to rozwiązanie wprowadziła (ustawa z dnia 28 listopada 2020 r., Dz. U. z 2020 r. poz. 2123). 

W uzasadnieniu do tej ustawy (Druk 642) można przeczytać, że założeniem proponowanych regulacji nie jest jednak nałożenie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym na spółki jawne przez generalne nadanie im statusu „podatnika podatku dochodowego”, lecz zapewnienie możliwości weryfikacji prawidłowości rozliczeń w tym podatku przez będących podatnikami tego podatku wspólników takich spółek (bezpośrednich i pośrednich).

Zdaję sobie sprawę, z faktu, że uzasadnienia do aktów prawnych służą także PR-owi ustawodawcy, niemniej jednak nie można ich pomijać. Skoro intencją ustawodawcy nie było generalne nadanie spółkom jawnym statusu podatnika CIT, to wydaje się, że spółka jawna powinna mieć prawo powrotu do bycia transparentną podatkowo.

Przedstawiciele Ministerstwa i organy podatkowe stawiają na swoim – in dubio contra tributario. 

Dnia 15 lutego 2021 r. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jan Sarnowski w odpowiedzi na interpelację poselską nr 18645, powołując się na treść art. 1 ust. 5 ustawy o CIT wskazał, że zmiany w składzie osobowym spółki jawnej, która już uzyska status podatnika podatku CIT nie mają zatem wpływu na ten status.

Identyczną wykładnię powtórzył Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 2 lipca 2021 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.133.2021.1.JF.

Nie zwiastuje to odwilży podatkowej dla spółek jawnych, a na wykreowanie się linii orzeczniczej sądów administracyjnych (w domyśle korzystnej) trzeba będzie dość długo poczekać.

Cień szansy w interpretacji z dnia 15 września 2021 r. 

W interpretacji wydanej w sprawie 0111-KDIB1-1.4010.287.2021.1.SG dnia 15 września b.r. Dyrektor KIS potwierdził ważną dla podatników, kwestię. 

Jeżeli Spółka jawna ma w składzie wspólników osoby prawne i dopełni formalności ze złożeniem deklaracji CIT-15J, więc nadal pozostaje transparentna podatkowo, to w przypadku wystąpienia z składu wspólników tej spółki jawnej osoby prawnej wystarczy jednorazowa aktualizacja informacji CIT-15J w terminie 14 dni od zaistnienia zmian w gronie wspólników i nie będzie konieczne składania takiej informacji raz jeszcze przed rozpoczęciem kolejnego roku podatkowego. 

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że Spółka Jawna w sytuacji wystąpienia ze Spółki wspólnika będącego osobą prawną (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), będzie zobowiązana do złożenia w urzędzie skarbowym aktualizacji informacji, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w terminie 14 dni licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników.

Z kolei, Spółka Jawna po wystąpieniu ze Spółki wspólnika będącego osobą prawną (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), nie będzie zobowiązana przed rozpoczęciem każdego roku obrotowego do składania informacji, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dla zachowania status podmiotu podatkowo transparentnego (tj. aby przepisy ustawy o CIT nie miały do niej zastosowania).

Interpretacja jest o tyle cenna, że wynika z niej kiedy konkretnie trzeba składać informację CIT-15J by nie stracić swojej transparentności podatkowej, a biorąc pod uwagę przesłanki z art. 1 ust. 3 pkt. 1a ustawy o CIT, jest to niezmiernie istotne. 

Konkludując- spółki jawne muszą przestrzegać terminowego składania informacji CIT-15J by nie stać się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. W zakresie wykładni art. 1 ust.5 ustawy o CIT i dożywotności CIT-u w spółkach jawnych – cała nadzieja w sądach administracyjnych.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.