Pytanie czy wyłączenie z aportu części zobowiązań pozbawia go statusu zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie znajduje w praktyce jednoznacznej odpowiedzi. Pomimo wyroków NSA w tej kwestii i ugruntowania się orzecznictwa sądów administracyjnych pojawiają się interpretacje indywidualne, które w oczywisty sposób pomijają korzystną dla podatników linię orzeczniczą.
Co wchodzi w skład ZCP ?
Zgodnie z art. 5a pkt 4 Ustawy PIT przez zorganizowaną część należy rozumieć organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. By móc mówić o ZCP niezbędne jest spełnienie wszystkich wskazanych w przepisie przesłanek.
Jednakże pojawiają się spory co do tego, czy ZCP musi obejmować wszystkie zobowiązania związane z daną częścią przedsiębiorstwa ?
Sądy jedno ….
Zagadnienie to stanowiło przedmiot wyroku NSA z dnia 17 grudnia 2014 roku, sygn. II FSK 690/14, w którym podkreślone zostało, że w skład ZCP nie muszą wchodzić wszelkie zobowiązania przedsiębiorstwa. Zorganizowana część przedsiębiorstwa bowiem jako zespół składników materialnych i niematerialnych musi być na tyle zorganizowana i kompletna, aby mogła funkcjonować jako samodzielne przedsiębiorstwo, prowadzące określony rodzaj działalności gospodarczej. Jak słusznie wskazał NSA, nie ma podstaw do uznania, że co do zasady traci ona tę samodzielność poprzez wyłączenie ze składników majątkowych niektórych zobowiązań.
Podobne poglądy znajdziemy w wyrokach wojewódzkich sądów administracyjnych. WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 26 stycznia 2016 roku, sygn. I SA/Wr 1823/15 stanął na stanowisku, że z treści analizowanego przepisu nie wynika, że warunkiem finansowego wyodrębnienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest pełne wyodrębnienie majątku (tu zobowiązań), czy też konieczność przypisania wszelkich przychodów i kosztów, zobowiązań i należności Spółki związanych z jej działalnością do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Tym samym wyłączenie części zobowiązań nie może wpływać na kwalifikację zbywanych składników jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jeżeli pozostałe składniki gwarantują zdolność do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej. Stanowisko takie zostało wyrażone także w wyroku WSA w Warszawie z dnia 24 marca 2015 roku, sygn. III SA/Wa 2947/14 w którym Sąd przyznał rację Skarżącej, że definicja przedsiębiorstwa nie wymaga, aby w jego skład musiały wchodzić wszystkie wierzytelności i zobowiązania, czy też cały majątek składający się na przedsiębiorstwo prowadzone przez nią jednoosobowo.
A interpretacja drugie …
Interpretacja indywidualnej z dnia 16 stycznia 2015 roku, sygn. IPPB1/415-1127/14-5/MT, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie zawiera stanowisko ewidentnie sprzeczne ze wskazaną linią orzeczniczą i należy ją uznać za co najmniej kontrowersyjną.
Organ podatkowy stwierdził bowiem, że zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest możliwe tylko w przypadku, gdy na nabywcę zostaną przeniesione wszystkie zobowiązania wcześniej jej przypisane.
Potrzebna zgoda wierzycieli ?
Jeżeli do przejęcia zobowiązań przez nabywcę wymagana jest zgoda wierzycieli, to zdaniem Organy przeniesienie ZCP nastąpi jedynie w przypadku uzyskania zgody na przejęcie wszystkich zobowiązań przez nabywcę (!).
Rodzi się pytanie czy od zgody wierzycieli można uzależnić kwalifikację prawną jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Tu również Sąd się wypowiadał …
Stanowisko to w żaden sposób nie uwzględnia najnowszej linii orzeczniczej, np. wyroku WSA w Warszawie z dnia 26 marca 2015 roku, sygn. III SA/Wa 2743/14. Wskazano w nim, że definicja ZCP nie wymaga, aby w jego skład musiały wchodzić wszystkie zobowiązania, czy też bezwzględnie cały majątek jaki związany jest z daną częścią przedsiębiorstwa. Jak słusznie zauważył Sąd, w przeciwnym razie, w sytuacji, gdy wierzyciel posiadający wierzytelność w stosunku do pozostałych zobowiązań Spółki nie zgodziłby się na jej przeniesienie, w ten sposób pozbawiłby dany zespół składników majątkowych statusu zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
A nawet Minister …
Co więcej, podkreślić należy, że także w interpretacji indywidualnej z dnia 26 stycznia 2015 roku, sygn. IBPBI/1/423-60/14/AB wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, wskazano, że brak przejścia na Spółkę A pojedynczych zobowiązań oraz niektórych umów (z uwagi na brak zgód kontrahentów) nie będzie miało znaczenia dla możliwości kontynuacji działalności prowadzonej przez Działalność Sprzedaży Bezpośredniej w Spółce A, a w konsekwencji istnienie zespołu składników materialnych i niematerialnych, będące przesłanką zakwalifikowania Działalności Sprzedaży Bezpośredniej jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, nie powinno być kwestionowane.
Podsumowując
Wskazana wyżej interpretacja indywidualna zawiera stanowisko niespójne z dotychczasową linią orzeczniczą. Sądy jednoznacznie wskazują, że do ustalenia czy mamy do czynienia z zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa nie ma znaczenia czy na nabywcę przeszły wszystkie zobowiązania związane z daną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli pozostałe składniki gwarantują zdolność do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej. Uzależnienie kwalifikacji prawnej jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa od zgody wierzycieli – bowiem często to od nich zależy, czy zobowiązanie może być przeniesione na nabywcę ZCP – jest rozwiązaniem absurdalnym. Miejmy nadzieję, że taka interpretacja nie będzie się już powtarzać…
