Sejm wczoraj uchwalił 70% podatek dla  odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji wypłacanych przez podmioty, ogólnie rzecz ujmując, kontrolowane przez Państwo lub samorząd. Nowa stawka dotyczy tej części odszkodowania, która przekracza wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania.

Kodeks pracy – rola odszkodowania

Zgodnie z treścią art. 101(2) § 3 Kodeksu pracy odszkodowanie za niepodejmowanie działalności konkurencyjnej  wynika z umowy choć nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Zadaniem wspomnianego przepisu, zgodnie z wolą ustawodawcy, było przyznanie pracownikowi, w zamian za zaniechanie działań na rzecz konkurencji, stosownego ekwiwalentu, który ma za zadanie wynagrodzić uszczerbek finansowy wywołany ograniczeniem aktywności zawodowej.

Czy podatki służą do zwalczania patologii ?

Wydaje się, że inną, oczywiście naganną, sprawą jest przyznawanie nieuzasadnionych i nadmiernie wysokich odszkodowań dla pracowników zatrudnianych w podmiotach kontrolowanych przez Państwo czy samorząd a czym innym stawka podatkowa. Nie wydaje się aby właściwym narzędziem do zwalczania patologii w zakresie pozornych odszkodowań, które w istocie rzeczy są tylko „złotym spadochronem” dla odchodzącego pracownika, było prawo podatkowe. W tej mierze zastosowanie powinny znaleźć regulacje prawne sankcjonujące niegospodarność czy działanie na szkodę spółek a nie podatek dochodowy. Nałożenie „hurtem” wysokiej stawki podatku dotyka wszystkich jednakowo i nieodwołalnie  – zarówno tych, którym przyznano niczym nieuzasadnione apanaże jak również tych, których odszkodowania były uzasadnione realiami gospodarczymi.

Przykład

Można przecież wyobrazić sobie sytuację menedżera, który, kierując się potrzebą „służby dla kraju” czy tylko wzbogacenia życiorysu zawodowego, zrezygnował ze znacznie wyższych apanaży przechodząc do państwowej jednostki, działającej w tej samej branży. Zobowiązując się względem nowego, państwowego pracodawcy, iż „nie wróci na rynek” i nie będzie pracować dla konkurencji działał on w określonych warunkach prawnych i ekonomicznych. Skoro pracodawca chciał ograniczyć jego swobodę w wyborze dalszej kariery, to menedżer miał prawo oczekiwać odpowiednio wysokiego odszkodowania, które będzie odwoływać się do wysokości wynagrodzeń w danej branży (z uwzględnieniem tych wypłacanych przez pracodawców prywatnych). Trywializując – skoro nie chcesz, żebym robił dla konkurencji to na czym się znam, to mi za to zapłać.

Nowa stawka a zasady prawa podatkowego

Wprowadzana właśnie stawka podatku spowoduje, że część pracowników zostanie „ukarana” za to, że akceptując gorsze warunki płacowe zgodziła się przejść do sektora państwowego. Obawiam się, że wprowadzona właśnie nowelizacja ugodzi w zasadę ochrony interesów w toku, pewności prawa podatkowego a także, w pewnym szerszym kontekście, w zasadę dotrzymywania umów.  Mocno upraszczając – można powiedzieć, że jedną ręką Państwo umówiło się na wypłatę odszkodowań w określonej  wysokości a drugą zabrało zaskakując bardzo wysokim podatkiem.

Czas pokaże jaka będzie praktyka w tym zakresie.