Dla kogo pre-współczynnik ?

Z dniem 1 stycznia 2016 r. wprowadzono do podatku od towarów i usług instytucję tzw. pre-współczynnika VAT. Nowe przepisy znajdą zastosowanie przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza. Obowiązek ustalania pre-współczynnika VAT będzie dotyczył zatem tych podatników, którzy prowadzą jednocześnie działalność mieszaną czyli działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT oraz działalność pozbawioną znamion aktywności gospodarczej, w tym działalność niepodlegającą opodatkowaniu VAT (np. działalność organów władzy publicznej). Potrzeba wyliczenia pre-współczynnika pojawi się zawsze tam, gdy nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika. Ustalanie pre-współczynnika nie dotyczy sytuacji, gdy nabycie towarów i usług wiąże się z celami osobistymi podatnika, o których mowa                          w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 i 5 ustawy o VAT.

Pre – współczynnik a specyfika działalności podatnika

Ustalenie pre-współczynnika VAT polega na ułożeniu takiej proporcji, która będzie najbardziej odpowiadała specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez  niego nabyć. Wchodzący w życie od 2016 r. art. 86 ust. 2b ustawy o VAT zakłada, że sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2. obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Co odzwierciedla specyfikę działalności podatnika ?

Nowe przepisy wprowadzają cztery rodzaje danych, które można wykorzystać przy wyborze sposobu określenia proporcji, a tym samym ustalenia pre-współczynnika VAT: średnioroczna liczba osób wykonujących pracę; średnioroczna liczba godzin roboczych przeznaczonych na pracę; roczny obrót czy w końcu średnioroczna powierzchnia wykorzystywana w działalności podatnika. Podane dane należy zestawić w ten sposób, aby tworzyły stosunek odzwierciedlający wykorzystanie zasobów do celów działalności gospodarczej podatnika oraz działalności gospodarczej i innej działalności (niepodlegającej opodatkowaniu VAT). W uzasadnieniu do ustawy nowelizującej, podkreśla się, iż korzystanie z danych zaproponowanych przez ustawodawcę nie jest obligatoryjne.

Pre-współczynnik VAT dla jednostek samorządu 

Zasady ustalania pre-współczynnika VAT dla jednostek samorządu terytorialnego zostały przewidziane w projektowanym rozporządzeniu Ministra Finansów, które ma wejść        w życie od 1 stycznia 2016 r. W tym zakresie prawodawca dla tego typu podatników planuje ustalenie proporcji na podstawie kryterium przychodowego. Projekt rozporządzenia zawiera wzory wyliczenia proporcji, jednak wyliczenie odbywa się odrębnie dla poszczególnych jednostek organizacyjnych utworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego tj. urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, samorządowych jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych oraz samorządowych instytucji kultury. Wyliczenie proporcji obejmuje iloraz rocznego obrotu zrealizowanego przez daną jednostkę organizacyjną z działalności gospodarczej oraz dochodów danej jednostki. Rozporządzenie obejmuje definicję poszczególnych danych, które będą niezbędne do wyliczenia pre-współczynnika,          w tym definicję obrotu oraz dochodu dla poszczególnych jednostek. Na tym tle mogą pojawiać się spory, co do kwalifikacji poszczególnych dochodów takich jak dotacje unijne oraz dotacje i subwencje państwowe lub samorządowe, a których uwzględnienie może okazać się niezbędne dla wyliczenia właściwej proporcji podatku naliczonego, który będzie możliwy do odliczenia. Zaproponowane w projektowanym rozporządzeniu wzory ustalania proporcji nie będą obligatoryjne dla jednostek samorządu terytorialnego, jeśli w ich ocenie sposób ten nie odpowiada najbardziej ich specyfice działalności. Wówczas mogą zastosować kryterium bardziej reprezentatywne. Proporcja będzie określana procentowo w stosunku rocznym                  i zaokrąglana w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Nowy rok,  oznacza nowe wyzwania dla jednostek samorządu 

Z całokształtu nowelizacji ustawy o VAT wynika, iż jednostki samorządu terytorialnego będą musiały ustalać pre-współczynnik VAT dla poszczególnych jednostek organizacyjnych, mimo iż zapadł już wyrok TSUE w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław, który „przywrócił” status podatnika VAT gminom, a nie ich samorządowym jednostkom budżetowym.