Nowelizacja przepisów dotycząca sporządzania dokumentacji cen z podmiotami powiązanymi miała na celu objęcie obowiązkiem dokumentacyjnym tylko tych podatników, którzy osiągają znaczne przychody (lub koszty) i których transakcje z podmiotami powiązanymi przekraczają tzw. próg istotności bądź dokonujący transakcji z krajami stosującymi szkodliwą konkurencję podatkową (równowartość 20 000 euro).
Spokojnie mieli zatem spać ci podatnicy, których przychody lub koszty w rozumieniu ustawy o rachunkowości prowadzący księgi rachunkowe nie przekroczyły progu 2 mln euro za poprzedni rok podatkowy (dla dokumentacji za 2017 rok – próg należy odnieść do roku 2016) i których transakcje z podmiotami powiązanymi nie są wyższe niż 50 000 euro. Oznaczało to, że podatnicy, którzy prowadzą podatkową książkę przychodów i rozchodów nie muszą sporządzać dokumentacji cen transferowych z podmiotami powiązanymi (np. interpretacja Dyrektora Informacji Skarbowej z dnia 13.03.2018 r. sygn.. 0115-KDIT3.4011.417.2017.1.PSZ)
Powiedzmy, że zasadniczo tak jest…ale nie do końca. Nowelizacją przepisów ustawodawca wprowadził przepis dotyczący AKTUALIZACJI dokumentacji. Aktualizacja dokumentacji odnosi się do transakcji kontynuowanych w kolejnym roku podatkowym, podlega okresowemu przeglądowi i aktualizacji, nie rzadziej niż raz na rok podatkowy, przed dniem upływu terminu określonego dla złożenia zeznania podatkowego za kolejne lata, w zakresie zawartych w nich informacji, z zastrzeżeniem, że część dokumentacji dotycząca analizy danych porównanych winna być aktualizowana co do zasady nie rzadziej niż co 3 lata.
Treść tego przepisu nabrała ogromnej popularności w wyniku wydanej przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej z dnia 28 marca 2018 r. w sprawie aktualizacji dokumentacji sygn. DCT.8201.6.2018. Niniejsza interpretacja dotyczy obowiązku sporządzenia i aktualizacji dokumentacji w szczególności do transakcji finansowych (np. pożyczki, kredyty, emisje obligacji, gwarancje, poręczenia). Transakcje finansowe ze względu na swoją specyfikę są co do zasady transakcjami kontynuowanymi na przestrzeni wielu lat.
Zdaniem Ministra Finansów nie ulega wątpliwości, że w sytuacji, gdy dojdzie w kolejnych latach podatkowych do zmiany istotnych warunków transakcji finansowej (np. zmiana oprocentowania, zmiany w zakresie terminów spłaty kolejnych odsetek od pożyczki itp.) podatnik jest obowiązany do uwzględnienia informacji o tych zmianach w zaktualizowanej dokumentacji podatkowej. Co więcej, zdaniem Ministra Finansów, tę aktualizację należy sporządzić nawet jeśli nie doszło do żadnych zmian w warunkach transakcji. Innymi słowy, obowiązek aktualizacji dotyczy całego okresu realizacji transakcji finansowej. Końcowo, Minister podkreślił, powołując się na przepisy przejściowe (art. 11 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw), iż obowiązek aktualizacji dokumentacji dotyczy zdarzeń rozpoczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2017 r. a kontynuowanych po tej dacie w zakresie tej części transakcji które jest kontynuowana w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2016 roku.
Po tej interpretacji nie ulega wątpliwości, że dokumentację podatkową za rok 2017 muszą sporządzić podatnicy, których przychody lub koszty za 2016 rok wyniosły 2 mln euro, prowadzący księgi rachunkowe, którzy kontynuują transakcję finansową po 31 grudnia 2016 r z podmiotem powiązanym. Niezależnie od tego, czy kontynuacja dotyczy wyłącznie spłaty rat pożyczki, czy w transakcji doszło do jakichkolwiek zmian jej warunków, podatnicy ci mają obowiązek sporządzenia dokumentacji za 2017 rok dotyczącej tej transakcji. Przy czym dokumentacja ta będzie nosiła nazwę AKTUALIZACJI. Na marginesie, wspomnieć należy, iż interpretacja ogólna jest zaskoczeniem dla tych podatników, którzy przecież otrzymali pozytywną interpretację indywidualną. Podatnicy ci pytali organy podatkowe o obowiązek sporządzania dokumentacji transakcji pożyczki za rok 2017 zawartej wiele lat wcześniej a jedynie której spłata ma miejsce w roku 2017 i następnych. Organy uznały, iż takiego obowiązku nie ma, bo przepisy nowej ustawy mówią o transakcjach dokonanych w roku podatkowym z podmiotem powiązanym. Skoro umowa pożyczki została zawarta (dokonana) w latach poprzednich i nie nastąpiły istotne zmiany w warunkach transakcji, to nie ma potrzeby jej opisywania w roku 2017 i w latach następnych. Niestety, Minister Finansów jest innego zdania.
Natomiast zaskakującym jest, że obowiązek sporządzenia (aktualizacji) dokumentacji mają ci podatnicy, którzy nie spełniają warunków z nowej ustawy. Dotyczy to tych podatników, którzy zdarzenia gospodarcze ujmują w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, podatników, którzy nie osiągnęli pułapu przychodów lub kosztów za poprzedni rok (2016 rok) o równowartości 2 mln euro. Innymi słowy, podatnik prowadzący podatkową książkę przychodów i rozchodów, który zawarł transakcję pożyczki w 2014 roku i jej spłata następuje przez kolejne 10 lat ma obowiązek aktualizacji dokumentacji przez te wszystkie lata. Aktualizacja dokumentacji dla tych podatników oznacza de facto obowiązek sporządzenia nowej dokumentacji w myśl obecnie obowiązujących nowych przepisów (bo przecież ci podatnicy mają sporządzoną dokumentację według przepisów sprzed 1 stycznia 2017 roku, znacznie okrojoną). Przy czym, gdyby ci sami podatnicy zawarli tę samą pożyczkę w 2017 roku, nie mieli by obowiązku jej dokumentowania, ponieważ nie spełniają warunków z nowej ustawy.
Takie stanowisko prezentuje również Krajowa Informacja Skarbowa. Co więcej, wydaje się, że KIS oddziela instytucję sporządzenia dokumentacji cen transferowych od aktualizacji dokumentacji. Przy czym z technicznego punktu widzenia ten podatnik musi de facto sporządzić od początku nową dokumentację. Obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych powiązany jest także z obowiązkami informacyjnymi, m.in. poinformowaniem urzędu skarbowego o obowiązku sporządzenia dokumentacji, posiadaniu już sporządzonej dokumentacji czy też o obowiązku sporządzenia analizy benchmarkingowej. Według informacji uzyskanej z KIS podatnik dokonujący wyłącznie aktualizacji dokumentacji transakcji finansowej zawartej przed 1 stycznia 2017 r. nie ma obowiązku informacyjnego o którym mowa powyżej. Podatnik ten nie zaznacza w zeznaniu rocznym o obowiązku sporządzenia dokumentacji cen z podmiotami powiązanymi.
Taka interpretacja przepisów naraża tych „małych” podatników, do których nowe przepisy o cenach transferowych miały nie mieć zastosowania, na dodatkowe koszty związane ze sporządzeniem dokumentacji i bądź co bądź ryzykiem podatkowym związanym z doszacowaniem.
Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.
