Od momentu wejścia w życie przepisy z zakresu obowiązkowego raportowania schematów podatkowych (MDR) budziły wiele emocji i wątpliwości. Przepisy te wymagają również ogromu cierpliwości – na rozstrzygnięcia w ich zakresie podatnicy czekali kilka lat. Co prawda w dniu 31 stycznia 2019 roku Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe: Informacje o schematach podatkowych. Do chwili obecnej objaśnienia te do dzisiaj nie zostały (pomimo obietnic) zaktualizowane. Być może lipiec przerwie ten impas – był to bowiem miesiąc, w którym podatnicy doczekali się długo oczekiwanych 3 rozstrzygnięć.

Dyrektor KIS wydał pierwszą interpretację indywidualną w zakresie MDR

W systemie informacji celno skarbowej EUREKA w dniu 19 lipca 2024 roku została opublikowana interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 11 lipca 2024 roku, sygn. 0111-KDIB2-1.4017.3.2019.22.S/JS/MR/KS. Jest to pierwsza interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS, który od momentu wejścia w życie przepisów MDR odmawiał wszczynania postępowań w sprawie wydania interpretacji indywidualnych w zakresie MDR. Dyrektor KIS odmowy te uzasadniał twierdzeniem że jest uprawniony do wydawania jedynie interpretacji indywidualnych w zakresie przepisów prawa podatkowego materialnego, a przepisy dot. MDR stanowią regulacje procesowe. W obronie podatników stanął jednak NSA wskazując w wyroku z dnia 28 stycznia 2021 roku, sygn. I FSK 1703/20 że obowiązki związane z raportowaniem schematów podatkowych objęte są zakresem postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej i Dyrektor KIS powinien wydawać w tym zakresie interpretacje indywidualne. W tym zakresie pozostaje mieć nadzieję, że nie będzie to pierwsza i jedyna interpretacja indywidualna w tym zakresie, a Dyrektor KIS zacznie na bieżąco wydawać interpretacje indywidualne w zakresie MDR.

TK wydał wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej Krajowej Rady Doradców Podatkowych na MDR

W dniu 23 lipca 2024 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł w sprawie o sygn. K 13/20, dotyczącej tajemnicy zawodowej doradcy podatkowego w świetle nowelizacji przepisów Ordynacji podatkowej – przekazywanie informacji o schemacie podatkowym. Co istotne, TK orzekł o niezgodności z Konstytucją RP przepisów MDR w zakresie w jakim tworzą one wobec doradców podatkowych objętych tajemnicą zawodową obowiązek przekazywania informacji o schemacie podatkowym oraz nie określają dostatecznie przesłanek i trybu wyłączenia lub zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. W wydanym przez TK komunikacie po wyroku wskazano, że w stanie prawnym, który zaistnieje po niniejszym wyroku jedyną drogą do pozyskania przez państwo informacji o schematach podatkowych sporządzonych przez doradców podatkowych będzie, przekazanie przez doradców informacji o schemacie podatkowym korzystającym, którzy są obciążeni obowiązkiem ich zgłoszenia. Obecnie należy jednak czekać na ogłoszenie wyroku TK (orzeczenie TK wchodzi w życie z dniem ogłoszenia) oraz na opublikowanie uzasadnienia wyroku TK (TK powinien sporządzić uzasadnienie nie później niż w ciągu miesiąca od dnia ogłoszenia). Pojawia się również pytanie jak wyrok TK wydany w sprawie doradców podatkowych wpłynie na sytuację radców prawnych oraz adwokatów (również zobowiązanych do zachowania tajemnicy zawodowej) oraz czy ustawodawca znowelizuje przepisy.

Wyrok TSUE w sprawie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym belgijskiego trybunału konstytucyjnego w zakresie MDR

Oczekując na ten wyrok pochylaliśmy się nad opinią Rzecznika Generalnego TSUE wydanego w tej sprawie (link: https://krajpodatkowy.ostrowski.legal/czy-5-pytan-zadanych-do-tsue-wplynie-na-obowiazki-raportowania-mdr-schematow-podatkowych/). W dniu 29 lipca 2024 roku TSUE wydał wyrok sygn. C- 623/22 w którym wskazał że przepisy Dyrektywy Rady nr 2018/822 z dnia 25 maja 2018 roku są zgodne z przepisami unijnymi. Na 5 zadanych pytań w czterech przypadkach TSUE wskazał, że przepisy Dyrektywy 2011/16 nie naruszają zasad równego traktowania i niedyskryminacji czy zasad pewności prawa. Jedno z zadanych pytań dotyczyło tego, czy obowiązek ujawniania poufnych informacji przez pośrednika zobowiązanego do zachowania tajemnicy zawodowej podmiotom niebędącym jego klientem narusza prawo do poszanowania życia prywatnego. TSUE wskazał, że możliwość zwolnienia przez państwa członkowskie pośredników z obowiązku przekazywania informacji MDR jeżeli taki obowiązek zgłoszenia stanowiłby naruszenie prawniczej tajemnicy zawodowej na mocy prawa krajowego co do zasady jest niezgodny z art. 7 Karty praw podstawowych (tj. poszanowaniem życia prywatnegoi rodzinnego). Jednak zdaniem TSUE nieważność tego przepisu odnosi się tylko do osób wykonujących określony tytuł zawodowy. TSUE wskazał że brak możliwości zwolnienia z obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej odnosi się tylko do tytułów zawodowych wskazanych w art. 1 ust. 2 lit. a Dyrektywy 98/5. W przypadku Polski wymienione tam zostały tytuły zawodowe adwokata oraz radcy prawnego. Przepis ten nie uwzględnia jednak doradców podatkowych, z czego wynikałoby że wyrok TSUE ich nie obejmuje. Jest to szczególnie istotne w kontekście wyroku wydanego zaledwie kilka dni wcześniej przez TK w zakresie tajemnicy zawodowej doradców podatkowych pod kątem MDR.

Podsumowanie

Pozostaje mieć nadzieję, że lipcowe przełomy w zakresie MDR przerwą impas i wpłyną na zmianę podejścia organów podatkowych do problematyki raportowania schematów podatkowych. Ponownie jednak należy na bieżąco monitorować sytuację związaną z wydawaniem interpretacji indywidualnych przez Dyrektora KIS oraz sytuację związaną z wydaniem wyroku TK – być może ustawodawca wskutek wyroku TK znowelizuje przepisy. Wydaje się zatem, że podatnicy w zakresie MDR powinni znowu uzbroić się w cierpliwość.