Najnowsze orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje, że pracownik oddelegowany, któremu pracodawca zapewnił mieszkanie, w miejscu wykonywania pracy, osiągnie przychód ze stosunku pracy, który pracodawca jest zobowiązany doliczyć pracownikowi ze stosunku pracy. Zastosowanie może znaleźć zwolnienie z pit do kwoty 500 zł (po spełnieniu dodatkowych warunków), ale nadwyżka ponad tę kwotę będzie podlega opodatkowaniu.

Takie stanowisko prezentuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 września 2020 r. (sygn III SA/Wa 2815/19) opierając się na sławetnym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego o sygn. K 7/13

Przypominając, Trybunał Konstytucyjny w powołanym orzeczeniu wskazał na trzy warunki uznania nieodpłatnych świadczeń za przychód pracownika w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o pit. Otóż dla takiej kwalifikacji świadczeń pracodawcy konieczne jest, aby:

1) świadczenie było spełnione za zgodą pracownika,

2) świadczenie było spełnione w interesie pracownika,

3) świadczenie miało taki charakter, który umożliwia określenie jego indywidualnej wartości dla każdego beneficjenta.

Warunki te muszą być spełnione łącznie i dla składu orzekającego WSA tak właśnie jest.

Sąd uznał, że jeśli pomiędzy Spółką, a pracownikami, zawierane będą stosowne aneksy umów o pracę, w których zmianie poddany będzie jeden z koniecznych elementów umowy o pracę, czyli miejsce jej świadczenia, to aneksy z definicji wymagają zgody obydwu stron umowy o pracę (zgoda pracownika).

Ponadto ponoszony koszt wynajmu kwater prywatnych lub hoteli pracowniczych będzie możliwy do zindywidualizowania, czyli przypisania konkretnej wartości noclegu do konkretnego pracownika (zindywidualizowany charakter świadczenia).

Zgoda na skorzystanie ze świadczenia w tym przypadku z nieodpłatnego najmu mieszkania, wyraża ocenę pracownika, że świadczenie – z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej – jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. W konsekwencji przyjęcie świadczenia oferowanego przez pracodawcę oznacza uniknięcie tego wydatku. Oznacza, to, że finansowanie noclegu pracownika stanowi wyręczenie go w wydatku, jaki musiałby on sam ponieść, aby świadczyć pracę w danych okolicznościach, a takie świadczenie wykracza poza wewnętrzne granice stosunku pracy, wykracza poza stosunek pracy.

Wobec tego, w analizowanej sytuacji, dochodzi do spełnienia łącznego warunków wskazanych w wyroku TK, w rezultacie pracownik uszykuje przychód z tytułu wysokości nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT – zwolnieniu z opodatkowania podlega wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników, z zastrzeżeniem ust. 14 – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł. Zwolnienie, ma zastosowanie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie korzysta z kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 2 pkt 3 i 4.

Analogiczne, niekorzystne stanowisko prezentują:

• wyrok NSA z 29 listopada 2018 r. (sygn. II FSK 799/18)
• wyrok NSA z 23 lipca 2019 r. (sygn. II FSK 2721/17),
• wyrok NSA z 24 października 2019 r. (sygn. II FSK 3658/17)
• wyrok NSA z 26 listopada 2019 r. (sygn. II FSK 3953/17)
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 września 2020 r. (III SA/Wa 2844/19)