Dnia 1 sierpnia 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2016 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, powszechnie określana mianem pakietu paliwowego.  Celem wprowadzonych zmian ma być uszczelnienie polskiego systemu podatkowego i walka z wyłudzeniami w podatku od towarów i usług. Przyjrzyjmy się zatem jakie rozwiązania mają zrealizować stawiane nowelizacji cele.

Cel: uszczelnienie poboru podatku VAT w zakresie obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą

Przed 1 sierpnia br.  podatek należny od wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru w postaci paliw był jednocześnie podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu w deklaracji. Neutralność podatkowa stanowiła furtkę dla wyłudzania podatku od towarów i usług, która była wykorzystywana w wielu oszukańczych procederach. Dlatego też podstawowym celem pakietu paliwowego miało być uszczelnienie poboru VAT przy wewnątrzwspólnotowych nabyciach paliwa dokonywanych za pośrednictwem zarejestrowanych odbiorców. Jako sposób na uszczelnienie systemu przyjęto nową konstrukcję rozliczania nabyć wewnątrzwspólnotowych paliw ciekłych. Zarejestrowany odbiorca, czyli podmiot któremu wydano zezwolenie na nabywanie wewnątrzwspólnotowe i który dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw ciekłych na mocy nowych regulacji stanie się płatnikiem podatku VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru. Obowiązek zapłaty podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw ciekłych będzie powstawał co do zasady w ciągu 5 dni od momentu wprowadzenia paliwa do kraju. Zmiana ta nie wpłynie na prawo do odliczenia z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru, które nadal będzie powstawało w momencie wymagalności podatku należnego z tytułu WNT i realizowane na podstawie art. 86 ustawy o  podatku od towarów i usług. W celu obliczenia i wpłacenia kwot podatku do ustalenia podstawy opodatkowania za kwotę zapłaty lub cenę nabycia będzie należało przyjmować ceny paliw silnikowych udostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej, które będą udostępnione na okresy dwutygodniowe, ostatniego dnia roboczego tygodnia poprzedzającego ten okres, uwzględniając ceny hurtowe paliw silnikowych w RP.

Cel: uszczelnienie systemu koncesjonowania obrotu paliwami płynnymi z zagranicą

Kolejną ustawą znowelizowaną pakietem paliwowym jest ustawa  Prawo energetyczne. Wprowadzone zmiany mają doprowadzić do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu na rynku paliw m.in. poprzez zwiększenie wymagań w stosunku do podmiotu, który wnioskuje o udzielenie koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, co znajdzie przełożenie na zwiększenie wiarygodności podmiotów wykonujących działalność koncesjonowaną. Koncesja zostanie przez Prezesa URE udzielona wnioskodawcy, który będzie spełniał następujące warunki:

1. posiada siedzibę na terytorium kraju  i nabywa paliwa ciekłe na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium RP albo prowadzi działalność gospodarczą na terytorium RP w ramach oddziału z siedzibą na terytorium RP  i nabywa paliwa ciekłe na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej przez ten oddział (podkreślić wypada, że posiadanie oddziału w Polsce jako warunek uzyskania koncesji związany jest z obowiązkiem rozliczania podatku VAT),

2. złoży zabezpieczenie majątkowe,

3. jest zarejestrowany jako podatnik VAT (tym samym powiązany został  obowiązek koncesjonowania obrotu paliwami płynnymi ze statusem podatnika podatku VAT).

4. posiada własne pojemności magazynowe lub zawrze umowę przedwstępną o magazynowanie zapasów obowiązkowych paliw.

Ponadto w nowelizacji ustawy Prawo energetyczne odnajdziemy również regulacje dotyczące przesłanek cofnięcia koncesji przez Prezesa URE czy zapisy zapewniające transparentność podmiotów ubiegających się o koncesje.

Cel: uniemożliwienie obchodzenia zabezpieczającej funkcji koncesji OPZ w obrocie paliwami

Jak zostało podkreślone w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, podmioty zagraniczne uzyskujące koncesje Prezesa URE na obrót paliwami z zagranicą (OPZ) nie były krajowymi podatnikami VAT z tytułu wprowadzenia paliwa na terytorium kraju i jego odsprzedaży tzw. „znikającym podmiotom”. Obowiązująca dotychczas konstrukcja pozwalała omijać zabezpieczającą koncesję OPZ oraz pozbawiała organy celne informacji o podmiotach, będących faktycznymi nabywcami paliwa i unikających zapłaty podatku VAT.  Przeciwdziałać tego typu praktykom ma wprowadzona pakietem paliwowym nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym. W uzasadnieniu do nowelizacji zostało wskazane, że zmiany w ustawie obejmują ograniczenie wykonywania funkcji usługowej przez składy podatkowe i zarejestrowanych odbiorców, które to ograniczenie będzie podlegać na możliwości świadczenia usług wyłącznie na rzecz podmiotów mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju lub podmiotów zagranicznych posiadających oddział z siedzibą na terytorium kraju. Rozwiązania te nie tylko wpłyną na powiązanie obowiązków koncesyjnych ze statusem podatnika VAT od transakcji międzynarodowego obrotu paliwami, ale przede wszystkim umożliwią nadzór właściwych organów nad realizacją obowiązków związanych z obrotem paliwami.

Pakiet paliwowy to dopiero początek

Od wejścia w życie pakietu paliwowego minęło dopiero kilka tygodni i trudno jest przewidzieć czy rzeczywiście będzie on stanowił remedium na przestępczy proceder wyłudzania podatku od towarów i usług w obrocie paliwami płynnymi. Niestety, natura nie lubi próżni, a przestępcy trudniący się wyłudzaniem podatku VAT charakteryzują się nie tylko bogata wyobraźnią, lecz również doskonałą znajomością przepisów prawa podatkowego znajdując kolejne luki podatkowe czy przerzucając się na kolejne niszowe branże. Dlatego wprowadzenie w życie pakietu paliwowego nie stanowi ostatniego słowa ustawodawcy, który równolegle do wprowadzanych zmian podatkowych uchwalił ustawę z dnia 22 lipca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (tzw. pakiet energetyczny), wchodzącą w życie z początkiem września br. Pakiet energetyczny ma charakter uzupełniający względem pakietu paliwowego, bowiem uporządkowanie i uzupełnienie regulacji sektora paliw ciekłych, zapewnienie spójności stosowania przepisów determinujących podstawowe wymagania administracyjne, wdrożenie rozwiązań zwiększających transparentność funkcjonowania rynku paliwowego ma wykluczyć podejmowanie działań mających na celu omijanie lub naruszanie obowiązujących przepisów, w tym przede wszystkim działań polegających na unikaniu opodatkowania czy wyłudzaniu podatku VAT. Po uszczelnieniu systemu podatkowego w branży paliw płynnych Ministerstwo Finansów zapowiada prowadzenie dalszych prac nad regulacjami zmierzającymi do uszczelniania kolejnych branż, przykładowo branży budowlanej, elektronicznej, tytoniowej czy alkoholowej.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.