W dniu 14 czerwca 2024 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt ustawy w drodze której znowelizowane zostaną m.in. przepisy Ordynacji podatkowej. Zmiana przepisów Ordynacji podatkowej jest konsekwencją wdrożenia do polskiego porządku prawnego wytycznych wskazanych w dwóch wyrokach wydanych przez TSUE.

Oprocentowanie nadpłat w świetle wyroku TSUE

Przepisy Ordynacji podatkowej przewidują m.in. terminy zwrotu nadpłaty oraz zasad jej oprocentowania. W przypadku nadpłaty powstałej wskutek publikacji sentencji orzeczenia TSUE – co do zasady zwrot nadpłaty powinien nastąpić w terminie 30 dni od dnia publikacji sentencji orzeczenia TSUE. W takiej sytuacji oprocentowanie przysługuje za okres od dnia powstania nadpłaty do 30 dnia od dnia publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE. Przepis ten w drodze wyroku TSUE z dnia 8 czerwca 2023 roku, sygn. C-322/22 został jednak uznany za sprzeczny z zasadami skuteczności oraz zasadą lojalnej współpracy, ponieważ uregulowanie krajowe ograniczało przysługujące podatnikowi prawo oprocentowania nadpłaty w sytuacji, gdy wniosek o zwrot nadpłaty podatku złożył po upływie 30 dni od dnia opublikowania wyroku TSUE. W takiej sytuacji oprocentowanie nadpłaty było ograniczone do 30. dnia od publikacji, a w sytuacji gdy nadpłata powstała po upływie 30. dnia – wykluczone. TSUE wskazał, że nie można zawsze racjonalnie oczekiwać nawet od podatnika będącego stroną w sporze (który będzie wiedział o wyroku w dniu jego wydania), że złoży wniosek o zwrot nadpłaty w stosunkowo krótkim terminie 30 dni od publikacji wyroku. Tym bardziej nie można oczekiwać dochowania takiego terminu od podatnika, który nie jest stroną w sporze i może nie dowiedzieć się/ nie zostać poinformowanym o ogłoszeniu wyroku TSUE w tak krótkim terminie. TSUE podkreślił, że podatnik nie będący stroną w sporze nawet nie dopuszczając się niedbalstwa, może dowiedzieć się o publikacji wyroku TSUE dopiero jakiś czas po upływie 30 dni od dnia publikacji wyroku.

Planowana zmiana w oprocentowaniu nadpłat

W związku z omawianym wyrokiem TSUE w przepisach Ordynacji podatkowej należy zlikwidować ograniczenie czasowe na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty powstałej w wyniku orzeczenia TSUE, którego przekroczenie nie pozwala podatnikowi na uzyskanie pełnego oprocentowania nadpłaty. W świetle wyroku TSUE bowiem polski ustawodawca jest obowiązany zapewnić oprocentowanie nadpłat powstałych wskutek orzeczenia TSUE za okres od dnia jej powstania do dnia jej zwrotu, bez względu na czas złożenia wniosku o zwrotu nadpłaty w kontekście daty publikacji wyroku TSUE. W związku z tym nowelizacja zakłada zmianę brzmienia przepisów poprzez wprowadzenie regulacji że oprocentowanie nadpłaty będzie liczone od dnia powstania nadpłaty do jej zwrotu. Dzięki temu oprocentowanie nadpłat powstałych wskutek orzeczenia TSUE będzie niezależne od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty (względem publikacji orzeczenia TSUE). W celu ujednolicenia przepisów takie same zasady mają zostać przyjęte w stosunku do nadpłat powstałych wskutek orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Skuteczne wniesienie pisma z zachowaniem terminu w świetle wyroku TSUE

Wyrok TSUE z dnia 27 marca 2019 roku, sygn. C-545/17 dotyczył co prawda przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, jednak z uwagi na analogiczne rozwiązanie przyjęte m.in. w Ordynacji podatkowej ustawodawca znowelizuje również odpowiedni przepis tej ustawy. W obecnym brzmieniu przepis Ordynacji podatkowej (art. 12 § 6 pkt 2) stanowi, że termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe, lub w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne z innym państwa członkowskim Unii Europejskiej, lub otrzymane przez polską placówkę pocztową operatora wyznaczonego po nadaniu w państwie spoza Unii Europejskiej albo złożone w polskim urzędzie konsularnym. W wyroku TSUE z dnia 27 marca 2019 roku, sygn. C-545/17 wskazano, że objęcie przepisem krajowym wyłącznie korzystania z placówek pocztowych jednego operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej jest sprzeczne z przepisami unijnymi. TSUE w wydanym wyroku podkreślił m.in, że przepis krajowy przyznaje tym samym korzyść ograniczonej liczbie przedsiębiorstw wskutek zastrzeżenia dla wyznaczonego podmiotu usługę wysyłki pism procesowych oraz przywilej polegający na uznaniu pisma wniesionego za pośrednictwem takiego podmiotu za skutecznie wniesione z zachowaniem terminu.

Planowana zmiana w zakresie skutecznego wnoszenia pism z zachowaniem terminu

W związku z wyrokiem TSUE planowane jest poszerzenie przepisu art. 12 § 6 pkt 2 O.p., określającego moment i warunki jakie muszą być spełnione, żeby nadane do organu podatkowego pismo skorzystałoz domniemania skutecznego wniesienia z zachowaniem terminu. Dlatego też planowana zmiana poszerzy ten katalog o pisma nadane do organów podatkowych u dowolnych operatów pocztowych (w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy Prawo pocztowe), dowolnych podmiotów zajmujących się doręczaniem korespondencji na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego UE czy też dowolnych operatów pocztowych w państwie spoza UE.

Proces nowelizacyjny w toku

W projekcie nowelizacji wskazano, że ustawa wejdzie w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia. Aktualnie trwa opiniowanie projektu nowelizacji ustawy. Przed nowelizacją jeszcze długa droga – proces legislacyjny w Sejmie i w Senacie. W związku z tym planowane zmiany mogą ostatecznie zostać przyjęte i wejść w życie w brzmieniu innym niż proponowana treść nowelizacji.